Historia wsi Żarnowo

Żarnowo to wieś, położona przy trasie Augustów – Ełk na obrzeżach Puszczy Augustowskiej, przy dawnym szlaku handlowym Litwa – Prusy – Korona. Przypuszcza się, że mogła być założona na podstawie przywileju z 1537roku przez Michała Grzybowskiego i Macieja z Mocarzy, którzy założyli wsie sąsiednie między innymi Jeziorki i Kamionkę. Po nadaniu praw miejskich miastu Augustów, okoliczne wsie, a wśród nich Żarnowo stały się przedmieściami , a mieszkańcy wsi mieli prawa na równi z prawami mieszczan. Aby utrzymać dwór królewski okoliczni osadnicy wypalając ogniem – żarem lasy pozyskiwali ziemie uprawne. Prawdopodobnie ze zbitki tych słów powstała nazwa wsi Żarnowo. Przyjmuje się również, że nazwa Żarnowo ma związek z przerabianiem ziarna zbóż na tzw. żarnach, których tu była wielka liczba. W przekazie ustnym Żarnowo przyjęło nazwę od gospodarza Żarnowskiego, konnego posłańca królewskiego.

W miejscach pozyskiwanych z puszczańskich lasów budowano domy i sprowadzano osadników z polskiej szlachty z Litwy i Mazowsza. Do okupacji niemieckiej istniał w Żarnowie dom zbudowany ze sławnych dębów z Puszczy Augustowskiej, a kłody dębowe jeszcze dziś wyoruje się na polach i bagnach.

Miejscowość na przestrzeni wieków zaludniała się i pustoszała. Po pierwszej wojnie światowej przez wieś przeszła epidemia grypy nazwana hiszpanką, która pochłonęła wiele osób. Epidemie często dziesiątkowały ludność Żarnowa, wobec tego postawiono na rozstajach dróg duży krzyż. Do dołu, w którym miał być zakopany, składano ofiary z dywanów, płócien i innych dóbr. Zwyczaj ten przetrwał do czasów współczesnych. Dlatego też pierwsza środa po Zielonych Świątkach jest dniem pokuty i wyrzeczenia dla mieszkańców Żarnowa. W dniu tym poprzez pokutę, post i modlitwę mieszkańcy starają się wyprosić u Boga obfite plony.

Dawniej modlitwy odbywały się przy kaplicy drewnianej wybudowanej w 1859 roku przez Piotra i Łucję Dobkowskich, przy której znajdują się mogiły żołnierzy niemieckich z I i II wojny światowej. W kaplicy znajdował się ołtarz drewniany z zabytkowym krzyżem pochodzącym prawdopodobnie z drewnianego kościoła NSJ w Augustowie. Obecnie przeniesiony został on do nowej świątyni zbudowanej w okresie od kwietnia do grudnia 1993 roku przez mieszkańców Żarnowa. Budowa kościoła została zainicjowana przez Ks. Józefa Majewskiego, który był proboszczem parafii w latach 1993-2002.

Mieszkańcy mają teraz parafię pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Siewnej, którego autorem jest ks. Józef Jaskrewicz z Suwałk.

Obecnie Żarnowo ma około 170 gospodarstw i jest podzielone na trzy części: Żarnowo Pierwsze, Żarnowo Drugie, Żarnowo Trzecie. Znajduje się tu 6 – klasowa Szkoła Podstawowa, Gminny Ośrodek Kultury, Biblioteka Publiczna Gminy Augustów i Siedziba Augustowskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Społecznego.